İtalya’da Pazar günü bir anma töreni sırasında yüzlerce kişilik bir grubun toplu halde faşist selamı verdiği görüntülerin yol açtığı tartışma parlamentoya taşındı. Günlerdir tepkilere neden olan görüntülerle ilgili milletvekillerine bilgi veren İçişleri Bakanı Matteo Piantedosi, 5 kişi hakkında suç duyurusunda bulunulduğunu açıkladı.
Tepkilere konu olan görüntüler başkent Roma’da, 7 Ocak 1978’de öldürülen 3 neo-faşist genç için düzenlenen anma töreninde çekildi. Eski neo-faşist parti İtalyan Sosyal Hareketi’nin (MSI) gençlik kollarına bağlı 3 kişi, 46 yıl önce parti binası önünde düzenlenen silahlı saldırıda öldürülmüştü. Aşırı sol örgütlere atfedilen ancak faili meçhul kalan cinayetler her yıl saldırının düzenlendiği caddede anılıyor.
Caddenin adıyla “Acca Larentia Katliamı” olarak anılan saldırıların yıldönümlerinde geçmişte de benzer görüntüler yaşanmıştı. Ancak bu yılki anma töreninden görüntüler, La Repubblica gazetesinin aşırı sağ hareketler üzerine yazan muhabiri Paolo Berizzi tarafından sosyal medyada paylaşılınca büyük yankı uyandırdı. Yüzlerce kişinin bir ağızdan faşist sloganları tekrarlayıp Roma selamı verdiği görüntüler İtalya’da ve dünya çapında tepki çekti.
İktidardaki koalisyon hükümetinin büyük ortağı olan İtalya’nın Kardeşleri (FdI) Partisi’nin, MSI’nin devamı niteliğinde olması ve partinin lideri Başbakan Giorgia Meloni’den faşist “Roma selamına” kınama gelmemesi tepkileri daha da artırdı.
Muhalefetteki Demokratik Parti’nin (PD) lideri Elly Schlein, bugün parlamentoda yaptığı konuşmada yaşananlara tepkisini “Bu görüntüler kabul edilemez. 2024’ten değil, faşist rejimin hüküm sürdüğü 1924’ten çıkmış gibi” diye dile getirdi. Schlein ayrıca, “Başbakan Meloni’nin hala tek bir kınama sözcüğü edememesi utanç verici” dedi.
İçişleri Bakanı Matteo Piantedosi ise muhalefetin sorularına yanıtında, ‘tarihin mahkum ettiği bir dönemi temsil eden jest ve sembollerin’, öldürülen 3 gencin anısına ihanet teşkil ettiğini savundu. Bakan, “demokratik kültüre ters bu gibi davranışlara mesafe aldıklarını” da söyledi.
Öte yandan Bakan Piantedosi, Pazar günkü anma töreninde yaklaşık 1000 kişinin bulunduğunu, geçmişte ise çok daha fazla sayıda katılımcıyla benzer törenlerin yapıldığını vurguladı.
Piantedosi, tepki çeken tören görüntüler üzerinde yapılan incelemelerin ardından ilk aşamada Casa Pound örgütü üyesi oldukları belirlenen 5 kişi hakkında faşizmi savunma iddiasıyla suç duyurusunda bulunulduğunu söyledi.
Casa Pound örgütü, karşıtlarının yıllardır kapatılmasını talep ettikleri neo-faşist örgütlerden. Bakan Piantedosi, bu gibi örgütlerin kapatılması taleplerinin ise mevcut mevzuatın öngördüğü koşullar nedeniyle karmaşık olduğunu ve geçmişteki merkez-sol hükümetler döneminde de bu örgütlerin kapatılmadığını vurguladı.
Pazar günkü faşist selamlı anma töreninin ardından muhalefetten tekrar bu örgütlerin kapatılması çağrıları yükselmişti.
İtalyan Solu Partisi lideri Nicola Fratoianni “faşist geçit töreninin” normal bir ülkede mümkün olamayacağını belirterek, “Hükümet neo-faşist örgütleri lağvetmeli” demişti.
Faşizme karşı mücadele eden partizanların kurduğu İtalyan Ulusal Partizanlar Derneği’nin (Anpi) Başkanı Gianfranco Pagliarulo da “Katliamı anmakta sakınca yok ama bu faşist bir geçit töreniydi” demiş ve hükümeti eyleme geçmeye çağırmıştı.
İçişleri Bakanı Matteo Piantedosi, daha önce böyle bir gösteriye neden izin verildiği sorusunu yanıtlarken, “yasaklamak yerine gözlem yapmanın daha etkili olduğunu” söylemişti.
Başbakan Meloni’nin sessizliği
Acca Larentia etiketi Pazar akşamından bu yana ülkede sosyal medyada da en çok konuşulan konular arasında. Sosyal medyada “Utanç verici”, “Ürpertici, bu faşizm övmenin de ötesinde, bunlar her şeyi yapmaya hazır görünüyorlar”, “Başbakan Meloni’nin sessizliği çok vahim” gibi yorumlar yapıldı.
Öte yandan çok sayıda kullanıcı da bu görüntülerin ülkede ilk kez yaşanmadığını, önceki hükümetler döneminde de benzer vakaların görüldüğünü hatırlattı.
Tepkiler üzerine, koalisyon hükümetinin ortaklarından merkez-sağdaki Haydi İtalya Partisi’nden Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, partisinin “anti-faşist” olduğunu vurgulayarak faşist selamı gibi eylemlerin herkes tarafından kınanması gerektiğini söyledi.
Ancak koalisyon ortağı Başbakan Meloni 3 gündür süren polemiklerde sessiz kalmayı seçti. Meloni’ye gelen eleştiriler arasında, seçmen kitlesiyle örtüşen grupları “küstürmemek” için ses çıkarmadığı iddiası da var. Başbakan’ın geçmişte, bir sosyal medya ünlüsünün bağış kampanyası skandalından bir süpermarket zincirinin tartışma yaratan reklamına kadar birçok başka konuya müdahil olmaktan kaçınmadığı da hatırlatılıyor.
Ekim 2022’den beri başbakanlık koltuğunda oturan Giorgia Meloni siyasete, Pazar günü anılan 3 gencin de dahil olduğu neo-faşist MSI’nin gençlik kollarından girmişti. Meloni’nin kurduğu İtalya’nın Kardeşleri, MSI’nin devamı olarak görülüyor. MSI’nin logosundaki İtalya bayrakları renklerindeki alev sembolü de İtalya’nın Kardeşleri’ne miras kalmış durumda.
Meloni, 19 yaşındayken yaptığı bir açıklamada faşist diktatör Benito Mussolini hakkında “Mussolini’nin iyi bir siyasetçi olduğunu düşünüyorum. Ne yaptıysa İtalya için yaptı” demişti.
Muhalefetten yasa tasarısı
Merkez-soldaki Demokratik Parti, Acca Larentia anması görüntüleri üzerine ‘faşizm apolojizmini daha etkili biçimde bastırmak amacıyla’ yeni bir yasa tasarısı hazırladıklarını açıkladı.
İtalya’da halihazırda faşizmin övülmesini ve mazur gösterilmesini yasaklayan yasalar bulunsa da bu maddeler muğlak bulunuyor ve çelişkili mahkeme kararlarına yol açabiliyor.
Yargıtay’ın 18 Ocak’ta benzer bir vakayla ilgili alması beklenen karar bu açıdan merakla bekleniyor.
2016’da Milano’da düzenlenen bir anma töreninde faşist selamları verilmesiyle ilgili davada ilk olarak 2020’de bir mahkeme beraat kararı almış ancak bu karar temyizde bozularak 8 kişi 2 ay hapis ve 200 euro para cezasına çarptırılmıştı. Sanıkların mahkumiyete itirazı üzerine dava Yargıtay’a taşınmıştı.
